Harmanus Jellemers Zwaan heeft in zijn leven rare bokkesprongen gemaakt.
Maar als hij, kort gezegd, niet met zijn stiefdochter zou zijn gaan samenhokken, was er geen Kleuver-tak geweest. Over zijn ouders bestaat formeel onduidelijkheid. Toen hij op 20 april 1801 geboren werd waren Lourens Simons en Antje Jellemers niet getrouwd. Ze hebben wel een poging gedaan om op 25 juli 1800 te trouwen, maar het huwelijk kon niet worden bevestigd, omdat Lourens huzaar was.
Dat betekent dat er wel de vereiste aankondigingen zijn geweest, maar dat er op de dag zelf een onoverkomelijk bezwaar was. Dat hij huzaar was lijkt niet zo zwaarwegend, maar het kan van alles betekenen. Bijvoorbeeld dat hij niet aanwezig was (of kon zijn), of dat hij in het leger van Napoleon dienst deed, of nog iets anders.
Ook bij zijn eerste huwelijk wordt in de archieven gesproken over een onechte zoon van Antje (Antie) Jellemers. Er is ook een voogd door de vredesrechter aangesteld met de naam Berend Rodenhuis.
Als Hermanus (want zo wordt zijn naam ook geschreven) op 18 november 1821 in Leeuwarden trouwt met Dina Lobbes Laas is hij ruim 20 jaar. Dina is een Groningse van 19 jaar. Haar ouders Hobbe Lases Laas en Wilhelmina Glaudie zijn aanwezig bij het huwelijk, maar uit niets blijkt dat moeder Antie Jellemers aanwezig is. Mogelijk dat zij door de voogd wordt vertegenwoordigd.
Met Dina krijgt Harmanus minstens 2 dochters. In 1826 Wilhelmina Anna Catharina Jellmers in Westervoort en in 1829 Carolina Berendina Adriana (Zwaantjes) in Zutphen.
Maar Dina overlijdt in juni 1833 in Helmond. Ze is maar 31 jaar geworden. Ze is op dat moment waschvrouw bij de 2e Komp. 2e Batt. 18e Afd. Infanterie in het kantonnement Helmond. Waarschijnlijk woont ze in de kazerne, want op de overlijdensakte staat dat ze laatstelijk woonachtig was te Zutphen. En haar man is Guillemus Zwaan, kleermaker laatst woonachtig te Amsterdam.
Hermanus plaats een bericht in de Haarlemsche Courant van 23 Julij 1833, waarin hij vraagt geen brieven van rouwbeklag te hoeven ontvangen.
De 32-jarige weduwnaar Harmanus is kleermaker van beroep en woont snel weer in Zutphen met zijn 2 dochters. Hij gaat, zoals vele jonge weduwnaars in die tijd, snel op zoek naar een nieuwe echtgenote.
In Zutphen woont Jannetje Stegeman, die sinds begin 1834 weduwe is. Zij was getrouwd met Hendrik Tushuisen die debitant (grossier) in sterke drank was. Maar hij lijkt ook timmerman geweest te zijn. Waarschijnlijk was hij redelijk vermogend want hij komt voor in notariële stukken bij de verkoop van panden. Jannetje heeft de grossierderij na zijn dood voortgezet. Jannetje, die in 1793 geboren is in Zutphen, heeft dan minstens 2 dochters, zoals uit een woonregistratie zou kunnen worden opgemaakt. (Beijken in 1820 en Johanna Hendrika in 1821). De eerste dochter zal nog een belangrijke rol spelen. Maar daarover later meer.
Jannetje en Harmanus besluiten te trouwen. Maar dat ging niet eenvoudig.
Op 11 november 1834 vindt de huwelijksbevestiging plaats in Zutphen. Baron Mackay is de wethouder die het huwelijk sluit. Maar eerst moet er duidelijkheid komen over de naam Zwaan. Zijn moeder is namelijk getrouwd geweest met een organist Pieter Frank. Blijkens stukken bij het eerdere huwelijk van Harmanus gebruikte hij de achternaam Zwaan al. Bovendien werd onder ede verklaard dat hij sinds zijn jeugd al die naam droeg, hoewel die ook als Swaan werd geschreven.
En ook de overlijdensaktes roepen vragen op. In de huwelijksakte wordt daar melding van gemaakt. Jannetjes vader is in 1803 vetrokken zonder een spoor achter te laten. De vredesrechter heeft dat in een akte van 1819 vastgesteld.
Ook wordt nog nagegaan of de huwelijksaankondiging zowel in Zutphen als in Kampen (waar Harmanus vroeger woonde) zijn gedaan.
Baron Mackay heeft z’n werk grondig gedaan.
Nadat de bruid en bruidegom hebben verklaard elkander tot man en vrouw te verlangen werd officieel door de wethouder verklaard dat ze door het huwelijk verenigd zijn.
Het huwelijk heeft lang standgehouden, maar voornamelijk op papier.
De dochter van Hendrik Tushuisen en Jannetje Stegeman was op 14 maart 1820 in Zutphen geboren en kreeg de naam Beijken. Bij de trouwerij van haar moeder is zij dus 14 jaar.
Zonder verder commentaar: op 12 mei 1840 wordt Anna Hendrika in Utrecht geboren. Zij is de dochter van Hermanus Jellemers en Beijken Tushuijssen. Beijken wordt aangeduid als de wettige huisvrouw van Hermanus.
Dan volgen er nog meer kinderen van dit ‘paar’.
Jannetje in 1843, Hendrik Berend Jan in 1845, Jacoba Wilhelmina in 1848 (jazeker dit is de XXL-grootmoeder van de Kleuver-tak), Hermanus Tobias in 1851 en Paulus in 1853. Allen worden in Leeuwarden geboren, behalve Paulus die in Arnhem het licht ziet.
Bij de eerdergenoemde akte van het huwelijk met Jannetje Stegeman is in de kantlijn heel wat, nogal priegelig, bijgeschreven:
Bij vonnis der Arrondisement Regtbank van den acht en twintigste december 1854 op den 19 volgende bij mij ingekomen in de lopende registers van huwelijksacten ingeschreven is dit huwelijk wegens kwaadwillige verlaten van door Hermanus Jellemers Zwaan gepleegd ontbonden. De wethouder ambtenaar van de burgerlijke stand van Zutphen. Get/M.j.v Lebers Sels. In folium B.A. Rodenhuis griffier.
(Zou dat dezelfde Rodenhuis zijn die 33 jaar daarvoor als voogd van Harmanus optrad?
Niet helemaal onverwacht besluiten Hermanus Jellemers en Beijken Tushuijsen met elkaar te trouwen. Op 19 september 1855 wordt dat huwelijk voltrokken. Hun beider ouders zijn overleden, behalve Beijkens moeder. Het lijkt onwaarschijnlijk dat zij bij het huwelijk aanwezig is geweest.
Hun volgende kind wordt in 1856 in Kampen geboren, maar Cornelia Johanna sterft al in 1857. Dan volgen nog Cornelia Anna in 1859 en Frederik Wilhelm in 1863. Ook zij worden in Kampen geboren. Frederik wordt ook niet oud; hij overlijdt in 1865.
De adressen van Hermanus Jellemers zijn talrijk.
- 1801 Leeuwarden: geboorteplaats
- 1821 Leeuwarden: voor en tijdens huwelijk met Dinah Hobbes Laas
- 1826 Westervoort: geboorte dochter
- 1829 Zutphen: geboorte 2e dochter
- 1833 Amsterdam: volgens overlijdensakte Dinah
- 1833 Helmond (maar dat is niet zeker): overlijdensplaat Dinah
- 1833 Kampen: volgens trouwakte in 1834
- 1834 Zutphen: huwelijk met JAnnetje Stegeman
- 1840 Utrecht: geboorte dochter Anna Hendrika
- 1843 Leeuwarden: geboorte 4 kinderen (de laatste in 1851)
- 1853 Arnhem: geboorte Paulus en in 1855 huwelijk Beijken
- 1856 Kampen: geboorte 3 kinderen (de laatste in 1863)
- 1875 Utrecht: overlijden Hermanus Jellemers Zwaan
Dat laatste adres is preciezer: Hij overlijdt op 30 juli 1875 te Utrecht, 74 jaar en was woonachtig in de 3eachterstraat H (of A) 300.
Beijken verhuist voor (of in) 1883 naar Kralingen om bij haar kinderen in te gaan wonen. Zij overlijdt waar op 25 augustus 1888 in de Ruyterstraat wijk G nr. 195. Ze is dan 67 jaar.